Nói tất cả về chăm sóc, điều trị mụn trứng cá (l70)

Mụn là tình trạng bệnh lý thường gặp của da tiến triển dai dẳng. Chỉ khi hiểu mụn thì mới biết làm thế nào chăm sóc, điều trị mụn trứng cá hiệu quả.

Một kỉ nguyên 21 đánh dấu nhiều tiến bộ vượt bậc trong trị liệu cũng như công nghệ. Trong các bệnh lý da, mụn trứng cá được quan tâm đặc biệt. Có lẽ là vì mụn quá phổ biến và tác động dữ dội của chúng. Đặc biệt gây ra nhiều mặc cảm nhất định về tâm lý và xã hội cho người bệnh.

Mụn trứng cá (l70) là gì?

Mụn là một bệnh lý viêm mạn tính do đa yếu tố tác động. Chúng tác động đến gần 50% những người trong độ tuổi 20-30 tuổi và trên toàn cầu. Quá trình bít tắc và viêm xảy ra trong các đơn vị nang lông tuyến bã.

Tuyến bã nhờn trên cơ thể tập trung nhiều ở sau tai,vùng mặt, vùng ngực và lưng. Số lượng tuyến bã nhờn 400-900/cm2 ở vùng mặt và 100/cm2 ở vùng khác. Chính vì thế, đây cũng là những vị trí thường xuyên xuất hiện mụn trứng cá nhất.

Các yếu tố nào gây hình thành mụn?

Có 4 yếu tố cơ bản có liên quan đến cơ chế gây hình thành tổn thương mụn trứng cá:

• Các nang lông bị tắc nghẽn do tích lũy quá nhiều tế bào da bình thường quanh cổ nang lông. Những tế bào này kết hợp với bã nhờn gây hình thành mụn.
• Các tuyến nhờn tăng kích thước kèm theo hiện tượng tăng tạo bã nhờn đóng vai trò sinh mụn. Đặc biệt điều này thấy rõ trong giai đoạn dậy thì.

• Tăng tiết nhờn tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn P. acnes có cơ hội phát triển quá mức. Một số chủng nấm men bình thường kí sinh trên da cũng có thể gây nên hiện tượng này.
• Kết quả của sự phát triển quá mức vi khuẩn hoặc các yếu tố khác làm xuất hiện quá trình viêm. Dẫn đến phá vỡ cấu trúc nang lông và hình thành mụn.

Những biến đổi nào làm xuất hiện mụn?

Sự thay đổi hormone

Trong suốt quá trình dậy thì, điều chỉnh hormone làm gia tăng kích thước và tăng tiết của tuyến nhờn. Trong phần lớn các trường hợp, nồng độ hormone đều bình thường. Chỉ là các tuyến bã nhờn có sự nhạy cảm cao với những thay đổi hormone này.

Nồng độ hormone ở nữ giới cũng có thể bị ảnh hưởng bởi một số bệnh lý khác. Trong đó, hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) là bệnh lý có tỉ lệ gặp phải cao nhất.

Thường thì mụn có thể bùng phát trước thời gian hành kinh mà không có bất thường nào về hormone. Mụn có xu hướng giảm từ 30-40 tuổi, nhưng vẫn có những trường hợp bắt đầu từ độ tuổi này.

Các yếu tố sinh mụn từ bên ngoài

Những sản phẩm làm đẹp có chứa chất nền là dầu có thể góp phần gây mụn. Dầu, mỡ ở trong các sản phẩm chăm sóc tóc cũng có thể làm nặng thêm mụn. Bạn đọc có thể tham khảo thêm tại bài viết Những kẻ gây mụn từ phía da đầu!

Việc đè nặn hoặc sờ mó thường xuyên lên da cũng là một phần trong các vấn đề khó trị của mụn. Có một số tác nhân từ phía môi trường khác, đặc biệt những thứ mà bạn đang tiếp xúc hàng ngày trong môi trường làm việc của mình cũng có thể gây mụn.

Chế độ dinh dưỡng và mụn trứng cá

Vai trò của dinh dưỡng trong mụn trứng cá đang còn là vấn đề tranh cãi. Các sản phẩm từ sữa bò và nguy cơ làm gia tăng mụn trứng cá. Có lẽ là liên quan những hormone tự nhiên trong các sản phẩm này.

Nhóm thức ăn thứ 2 được điểm mặt đến đó chính là nhóm thức ăn có chỉ số đường cao. Bạn đọc có thể tham khảo thêm tại bài viết “những thức ăn có chỉ số đường cao và mụn trứng cá”.

Stress và mụn

Các stress tâm lý có thể làm nặng thêm tình trạng trứng cá. Ví dụ như những đợt thi cử là giai đoạn khủng hoảng về mụn đối với đa phần học sinh do stress.

Điều trị mụn trứng cá l70 như thế nào?

Mục tiêu điều trị những tổn thương mụn hiện tại và ngăn ngừa những tổn thương khác hình thành. Ngoài ra, cũng chú ý đến làm giảm sẹo, rối loạn sắc tố sau mụn.

Bạn đọc có thể tham khảo thêm các vấn đề này tại các bài viết: “Khái niệm mới về thâm mụn và điều trị thâm – PIH hay PIE?”, “Điều trị sẹo thâm, sẹo đỏ, sẹo trắng như thế nào?“, “Điều trị sẹo lõm, sẹo rỗ, sẹo mụn như thế nào?“…

Cho đến nay thì vẫn chưa có một phương pháp trị mụn đơn độc nào hoàn hảo cả. Cần kết hợp nhiều phương pháp với nhau. Và cần kết hợp chặt chẽ giữa tối ưu hóa chăm sóc da và trị liệu.

Tự điều trị mụn khi nào?

Lưu ý chỉ nên tự điều trị khi tình trạng mụn trứng cá nhẹ nhàng ban đầu với những sản phẩm không cần kê đơn trước. Những sản phẩm có thành phần như salicylic acid, benzoyl peroxide, lưu huỳnh, AHAs, adapalene, hoặc tinh dầu tràm trà và chúng đều được thiết kế ở nồng độ thấp.

Do mụn thường phải mất ít nhất 8 tuần để “chín muồi” nên bạn cần phải kiên trì sử dụng các thuốc điều trị. Thời gian tối thiểu là 2-3 tháng trước khi quyết định liệu chúng có thực sự hiệu quả hay không.

Nếu mụn không cải thiện gì sau 3 tháng điều trị với những sản phẩm trên hoặc tiến triển trứng cá trung bình hoặc nặng. Tốt nhất, bạn hãy đến gặp bác sĩ da liễu để được tư vấn về những phương pháp điều trị cho hiệu quả nhất.

Chăm sóc da thế nào cho tốt?

Mắt xích này rất quan trọng trong việc điều trị mụn trứng cá. Liệu trình chăm sóc da mụn xoay quanh việc kiểm soát, cân bằng hiện tượng tiết nhờn.

Mục tiêu đạt được khi cảm giác da mặt không cảm thấy quá khô cũng như quá nhờn. Mặc dù da khô nhẹ thì vẫn có thể chấp nhận được. Da quá khô cũng có thể gây phản ứng tăng tiết dầu dội ngược trở lại và qua đó gia tăng sinh mụn.

Một liệu trình chăm sóc da tốt cần:

• Giảm lượng nhờn dư thừa trên da mà không làm mất đi toàn bộ lớp lipid bảo vệ.
• Loại bỏ bất kỳ yếu tố nào kích ứng da (ngứa, rát, đỏ da, bỏng vảy, châm chích…) cũng có thể sẽ làm mụn nặng hơn.
• Điều chỉnh theo tình trạng da của từng người và từng thời điểm. Bởi vì da của mỗi người là khác nhau. Ngay bản thân nó cũng khác nhau trong từng thời điểm, chu kỳ và giai đoạn trong cuộc sống.
• Quan trọng là bạn phải đọc kĩ nhãn mác và thông tin trên sản phẩm. Mục tiêu là tìm các sản phẩm không gây tắc lỗ chân lông hoặc làm nặng mụn.
• Có thể kết hợp thêm một số thuốc uống, phương pháp can thiệp khác

Vệ sinh da nhờn mụn

Rửa mặt không nhiều hơn 2 lần mỗi ngày với các sản phẩm rửa mặt thích hợp bằng nước ấm. Loại phù hopwjj dành cho da nhờn được thiết kế tạo bọt nhẹ dịu. Bạn đọc có thể tham khảo thêm tại bài viết “Gợi ý cách rửa mặt khoa học 101 từ AAD”.

Nên tránh sử dụng sợi vải thô thô, xơ mướp để vệ sinh da mặt. Thay vì đó là sử dụng hai tay để rửa mặt nhẹ nhàng. Bởi vì việc rửa hoặc chà xát thô bạo có thể làm nặng thêm trứng cá và làm tổn thương bề mặt da.

Với những trường hợp da mụn nhạy cảm hoặc da mụn trứng cá đỏ thì có những điểm khác biệt. Bạn đọc có thể tinh chỉnh theo các bài viết “Chăm sóc da nhạy cảm như thế nào cho đúng?“, “Làm gì khi da nhạy cảm, da kích ứng và trứng cá đỏ”.

Dưỡng ẩm cho da mụn

Sử dụng dưỡng ẩm có thể làm giảm tình trạng khô da, bong da do điều trị. Các sản phẩm với nhãn mác “không sinh mụn” ít có khả năng làm bít tắc nang lông hơn. Tôi sẽ tiếp tục đồng hành cùng bạn dành cho các chủ đề này trong một dịp khác nhé.

Chống nắng cho da mụn

Một số thuốc điều trị làm tăng nhạy cảm với ánh nắng mặt trời như (các dẫn xuất retinoids, doxycycline). Để giảm thiểu tác động của ánh nắng mặt trời, cần tránh tiếp xúc tối đa bằng mọi biện pháp. Sử dụng chống nắng phổ rộng (chống cả UVA và UVB) với SPF tối thiểu 30 trước khi ra nắng theo đúng hướng dẫn.

Các giai đoạn trong quá trình trị mụn?

Dựa theo một số tài liệu, có thể chia thành 2 giai đoạn riêng biệt trong tiếp cận điều trị. Tuy nhiên, vẫn chưa có sự đồng thuận về một định nghĩa chính xác cả hai giai đoạn này.

Giai đoạn điều trị tấn công

Một số nghiên cứu cân nhắc giai đoạn tấn công trong điều trị tương ứng với 3 tháng đầu điều trị cho cả biện pháp thuốc bôi hoặc kháng sinh uống. Ở những bệnh nhân được điều trị với isotretinoin uống, giai đoạn này thường kéo dài khoảng 6-9 tháng.

Giai đoạn điều trị duy trì

Giai đoạn duy trì được xác định là thời gian sau khi kết thúc liệu trình tấn công ở trên. Do đó, quá trình điều trị duy trì là không nhất quán, dao động từ sau thời gian 3-9 tháng.

Việc điều trị vẫn phụ thuộc nhiều vào kinh nghiệm lâm sàng của bác sĩ. Các yếu tố như hiệu quả, độ dung nạp, tuân thủ sẽ được bác sĩ xem xét đến trong giai đoạn này.

Các thuốc được sử dụng cần tác động ít nhất trên hai cơ chế sinh mụn và có thể sử dụng trong một thời gian dài. Khuyến cáo điều trị được lựa chọn đầu tay với các retinoid bôi tại chỗ như adapalene hoặc azaleic acid.

Các phương pháp điều trị mụn

Để có được một phương án điều trị mụn hợp lý thì cần có sự hiểu biết kĩ lưỡng về sinh lý da lẫn cơ chế sinh mụn. Hầu hết các trường hợp thất bại trong nhiều cách trị mụn vì không đến khám và điều trị sớm. Hoặc không có được sự trao đổi thường xuyên, tự ý bỏ trị, ngắt quãng liệu trình. 

Điều trị mụn có thể chia ra thành 2 nhóm phương pháp chính:

Phương pháp sử dụng thuốc

Có lẽ, nếu được hỏi thì không một ai muôn sử dụng thuốc. Đặc biệt là với liệu trình kéo dài như trong mụn. Lý do thường được đề cập như thấy nóng trong người, khô da, đỏ da. Nhiều người lại lo lắng với các vấn đề tiêu cực của người khác mà không có sự thảo luận với bác sĩ.

Các yếu tố sẽ được xem xét đến như tình trạng da, các vấn đề hiện có, đặc trưng công việc, tiền sự dị ứng mỗi người… Chắc chắn là mỗi người sẽ có phương án điều trị khác nhau. Bác sĩ sẽ luôn cân nhắc những gì tốt nhất dành cho bạn.

Với những trường hợp mụn nhẹ, không viêm

Retinoids 

Các thuốc retinoid tại chỗ thường được khuyến cáo trong những trường hợp trứng cá không viêm. Ví dụ như các thuốc chứa tretinoin (Retin-A, Avita, Atralin), tazarotene (Tazorac),hoặc adapalene (Differin).

Retinoids thường được thoa một lần mỗi ngày. Những người bị kích ứng da khi sử dụng có thể sử dụng cách ngày hoặc thậm chí ít hơn. Sau đó tăng dần lên theo mức độ dung nạp với thuốc. Phần lớn mọi người đều có thể dung nạp được hơn với các dẫn xuất retinoid dần theo thời gian.

Kích ứng da có thể là một phần trả lời cho câu hỏi “Vì sao mụn nặng hơn sau khi dùng thuốc điều trị?“. Và một khi sử dụng retinoid tại chỗ, bạn nên thoa kem chống nắng với phổ SPF 30 hoặc lớn hơn.

Các sản phẩm điều trị mụn khác 

Những người không thể dung nạp với retinoid có thể thử những thuốc điều trị tại chỗ khác như là salicylic acid, glycolic acid, hoặc azelaic acid. Tất cả chúng đều có thể làm giảm mụn không viêm. Azelaic acid còn có thể làm giảm thâm do mụn.

Mụn trứng cá viêm nhẹ đến trung bình

Trứng cá nhẹ đến trung bình với một số tổn thương mụn viêm thường được điều trị với công thức điều trị phối hợp hoặc benzoyl peroxide thoa tại chỗ.

Benzoyl peroxide 

Benzoyl peroxide thường được thoa 1-2 lần mỗi ngày. Chúng có thể sử dụng kết hợp riêng lẻ với retinoid tại chỗ. Khi đó thì benzoyl peroxide được thoa vào mỗi buổi sáng còn dẫn xuất retinoid được thoa vào buổi tối.

Benzoyl peroxide có thể gây kích ứng da, đôi khi làm đỏ da và bong vảy. Ngoài ra, chúng có thể tẩy trắng áo quần, khăn tắm, giường chiếu hoặc tóc khi sử dụng.

Kháng sinh tại chỗ

Chúng tác động tương tự như kháng sinh toàn thân nhưng bất lợi là gây ra đề kháng vi khuẩn. Đây là gợi ý dành cho mụn trứng cá trên thai kỳ nhằm giảm thiểu tối đa lượng hấp thu.

Các thuốc điều trị phối hợp

Thường gặp như là giữa benzoyl peroxide với kháng sinh tại chỗ và/hoặc retinoids. Chúng mang lại nhiều hiệu quả hơn là sử dụng đơn độc 1 loại thuốc. Đồng thời nó còn có thể giúp hạn chế được tình trạng đề kháng kháng sinh.

Trứng cá viêm mức độ trung bình đến nặng

Đối với những trường hợp này thì kháng sinh đường uống hoặc retinoid đường uống như là isotretinoin có thể được khuyến cáo sử dụng.

Các thuốc sử dụng tại chỗ có thể được sử dụng kết hợp với kháng sinh đường uống. Riêng với phụ nữ thì thường có thêm những lợi ích nhất định từ liệu pháp hormone hoặc viên thuốc tránh thai.

Kháng sinh đường uống 

Kháng sinh đường uống làm chậm sự tăng trưởng của các vi khuẩn gây mụn. Tuy nhiên, kháng sinh uống có thể có những tác dụng phụ đáng kể như tạo điều kiện thuận lợi cho nhiễm nấm men âm đạo ở phụ nữ và gây ra những khó chịu về tiêu hóa.

Doxycycline và minocycline là những kháng sinh kê đơn đường uống thường được sử dụng nhất trong điều trị mụn. Tuy nhiên, chúng không thể sử dụng ở phụ nữ mang thai hoặc trẻ em nhỏ hơn 9 tuổi.

Isotretinoin đường uống

Isotretinoin đường uống là thuốc dẫn xuất của vitamin A mạnh, cực kỳ có hiệu quả trong những trường hợp trứng cá nặng. Chúng làm lành và cải thiện đáng kể trứng cá ở phần lớn bệnh nhân. Isotretinoin có hiệu quả trong điều trị đa phần nhóm trứng cá gây sẹo xấu và các dị chứng thẩm mỹ.

Những thông tin về sử dụng isotretinoin đường uống có thể tìm thấy ở trang web của FDA Hoa Kỳ.

Trong khi nhiều tác dụng phụ có thể được điều trị mà không cần phải ngưng thuốc thì có những tác dụng phụ khác rất nguy hiểm và đòi hỏi cần phải ngừng thuốc ngay. Nhớ giữ liên lạc với bác sĩ, làm theo những hướng dẫn để theo dõi cholesterol, triglycerides, chức năng gan và tế bào máu một cách đều đặn.

Liệu pháp Hormone 

Hormone estrogen có thể giúp điều hòa những tác động của androgen. Vì đây là hormone chịu trách nhiệm trong sự hình thành mụn trứng cá. Estrogen trong dạng những viên thuốc tránh thai đôi khi được khuyến cáo sử dụng.

Tuy nhiên, cần lưu ý không phải tất cả những thuốc tránh thai đường uống đều được sử dụng trong điều trị mụn trứng cá. Thậm chí, một số thuốc thực sự có thể làm nặng thêm tình trạng. Một số dụng cụ tử cung, thuốc tránh thai dạng tiêm cũng có thể làm nặng mụn. Hãy hỏi ý kiến bác sĩ của bạn để có lựa chọn tốt nhất.

Spironolactone là thuốc khác có thể được sử dụng trong điều trị mụn trứng cá ở nữ giới. Spinorolactone làm giảm những tác động của androgen.

Lợi ích của viên tránh thai và những thuốc điều hòa hormone khác có thể không có nhiều tác động cho đến 3-6 tháng sau khi bắt đầu điều trị. Điều trị với liệu pháp hormone không được khuyến cáo trong thai kỳ.

Phương pháp không dùng thuốc

Miếng dán lột mụn

Các miếng dán lột mụn (pore strips, cosmetic adhesive pads) có chứa các chất keo được polyme hóa trên bề mặt da tích điện dương có ái tính với các cấu trúc tích điện âm trong tổn thương mụn.

Thành phần hoạt tính polyquaternium 37 cũng cho phép hỗ trợ khả năng gắn kết các cấu trúc cần loại bỏ này và giúp dễ dàng loại bỏ khỏi bề mặt da sạch sẽ hơn.

Khi chất keo của sản phẩm khô đi, chúng được lột bỏ khỏi da mũi và mang theo những cấu trúc bã nhờn, chất bẩn trong nang lông.

Chiếu ánh sáng sinh học LED

Sử dụng các ánh sáng sinh học với bước sóng bước sóng phù hợp mang đến hiệu quả diệt khuẩn, tăng cường lưu thông máu đến nuôi dưỡng da, tác động sâu hơn ở lớp bì, kích thích các sợi mô liên kết tăng sinh qua đó ngăn ngừa sẹo do mụn để lại.

Tùy thuộc vào tình trạng mụn của bạn mà có thể chiếu ánh sáng xanh hoặc ánh sáng đỏ hoặc kết hợp cả 2 loại ánh sáng này để đem lại hiệu quả điều trị.

Điều trị mụn với IPL

Liệu pháp IPL được bắt đầu ứng dụng trong điều trị mụn từ những năm 1990s. Năng lượng ánh sáng được porphyrins sản sinh từ các vi khuẩn mụn P.acnes hấp phụ và được hoạt hóa chuyển thành năng lượng nhiệt và các nguyên tử oxy hoạt tính tiêu diệt các vi khuẩn này.

Năng lượng nhiệt của IPL kèm theo khả năng gây tổn thương mong muốn đến mạch máu cung cấp cho tuyến nhờn được cho là có tác động đến sự tăng chức năng và phì đại của các tuyến bã nhờn – là một trong những cơ chế sinh mụn chính.  

Ánh sáng này còn giúp giảm số lượng tổn thương, cải thiện các tình trạng hồng ban, kháng viêm ở vùng da bị mụn nhờn giúp làm khô tổn thương mụn viêm sớm.

Điều trị mụn với quang động lực – PDT

Phương pháp này sử dụng laser và các thiết bị ánh sáng như LED, IPL… chiếu đến da khi các chất nhạy cảm ánh sáng như ALA, MAL đã có thời gian chuẩn bị để thấm vào và tích tụ trong tế bào đích tuyến bã nhờn.

Qua đó sẽ làm kích hoạt các phân tử hoạt hóa tạo ra các gốc oxy phản ứng tiêu diệt vi khuẩn và tác động trên tuyến bã nhờn. Hiệu quả mang đến giảm viêm, giảm nhờn tốt, có thể thực hiện được trong nhiều trường hợp đặc biệt.

Điều trị mụn bằng laser

Laser được điều chỉnh để nhắm đến cấu trúc cụ thể chính nhờ tác động chọn lọc mô của chúng. Trong mụn trứng cá, chùm tia laser tác động sâu đến các mô bên dưới mà không gây ảnh hưởng gì đến thượng bì.

Chùm tia laser đi vào lớp trung bì để tác động vào các nang lông, tuyến bã và vi khuẩn P.acnes. Một số loại laser dùng để điều trị mạch máu lớp trung bì làm giảm đỏ, giảm viêm và nhờn.

Một số có tác động ưu thế lên các hạt sắc tố giúp cải thiện thâm, một số loại khác có thể giúp kích thích sản sinh collagen làm giảm tình trạng sẹo mụn.

Peel da hóa học

Khi sử dụng các chất hóa học có tác dụng kích thích bong các tế bào sừng ở da với độ mạnh đã được xác định lên da, mang lại được hiệu ứng đổi mới có kiểm soát chính xác độ sâu mong muốn. Qua đó mang đến hiệu quả điều trị.

Những sản phẩm thường dùng như như Glycolic acid, Mandelic acid, Trichloroacetic acid (TCA), salicylic acid, retinol,… Da được tái sinh, tái cấu trúc, cải thiện các nếp nhăn nông, kích thích sản sinh collagen và hơn hết lấy đi các bít tắc hoặc sắc tố thâm đen trên bề mặt.

Điều trị mụn bằng phương pháp tiêm mụn

Với những mụn nang quá lớn, có thể thực hiện thủ thuật xẻ và loại bỏ tổ chức viêm mủ của mụn. Với phương án tiêm, quá trình lành mụn được đẩy nhanh và làm giảm nguy cơ hình thành sẹo xấu.

Bác sĩ sẽ sử dụng một kim nhỏ để đưa một lượng dung dịch vừa đủ chất thuộc nhóm corticosteroid, pha loãng với nồng độ thích hợp để tiêm chính xác vào từng tổn thương mụn cần điều trị.

Hiệu quả thường thấy được trong vòng 48-72 giờ sau khi tiêm. Mụn trở nên xẹp dần, gom lại, mềm hơn, giảm đau hơn.

Có vaccine dự phòng mụn chưa?

Những nghiên cứu gần đây được công bố trên nhiều tạp chí lần đầu tiên cho chúng ta thấy được làm cách nào mà cơ thể đáp ứng lại với những yếu tố gây độc của các vi khuẩn như yếu tố Christie-Atkins-Munch-Peterson (CAMP), acid sphingomyelinase (ASMase).

Bước đầu các thử nghiệm chứng minh hiệu quả thực sự trong việc làm giảm các tổn thương mụn một cách đáng kể. Dĩ nhiên, để đi đến các thử nghiệm lâm sàng áp dụng trên người thì cũng cần thêm rất nhiều thời gian và nghiên cứu nữa.

Lời nói cuối!

Và có nhiều điều khác cần phải nói đến khi nhắc đến mụn. Tuy nhiên trong khuôn khổ bài viết này, tôi chỉ mang đến những thông tin, kiến thức cơ bản nhất để cho bạn đọc có cái nhìn sơ lược về nó.

Bạn cần biết rằng mụn trứng cá là một bệnh lý mạn tính, cần được xây dựng, duy trì một chế độ ăn uống, sinh hoạt, chăm sóc da, trị liệu hợp lý. Không có một loại nào đơn độc hiệu quả mà cần được phối hợp điều trị đúng đắn.

Để thực sự để cho nó phát huy hiệu quả tối đa nhất thì cần được đánh giá kĩ, lựa chọn phương án tiếp cận, vận dụng một cách bài bản, tối ưu riêng biệt đối với tình trạng của bạn.

Nếu bạn đang băn khoăn về mụn, chắc chắn rồi tôi cùng bạn giải đáp hết những thắc mắc đó trong một buổi hẹn nào đó sớm nhất nhé!

BS Trần Ngọc Nhân

Tài liệu tham khảo

• A.U. Tan, MD et al (2017). A review of diagnosis and treatment of acne in adult female patients. International Journal of Women’s Dermatology xxx (2017) xxx–xxx
• Emmy Graber, MD, MBA; last updated: Jan 30, 2017;http://www.uptodate.com/contents/acne-beyond-the-basics
• Morales-Cardona CA et al (2013). Acne relapse rate and predictors of relapse following treatment with oral isotretinoin. Actas Dermosifiliogr. 2013 Jan;104(1):61-6. doi: 10.1016/j.ad.2012.05.004.
• Nast A et al (2016). European evidence-based (S3) guideline for the treatment of acne – update 2016 – short version. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2016 Aug;30(8):1261-8. doi: 10.1111/jdv.13776.
• Shah Parth et al (2016). Acne Vulgaris: An Update on Current Therapy and Advances in Treatment Strategies. Int. J. Pharm. Sci. Rev. Res., 40(1), September – October 2016; Article No. 43, Pages: 234-244
• Zaenglein AL et al (2016). Guidelines of care for the management of acne vulgaris. J Am Acad Dermatol. 2016 May;74(5):945-73.e33. doi: 10.1016/j.jaad.2015.12.037.