Bài viết này sử dụng thuật ngữ sẹo rối loạn sắc tố như một tình trạng rối loạn sắc tố dai dẳng có kèm hoặc không kèm theo sự thay đổi tính chất mô xơ, bề mặt của da sau các vấn đề gây tổn thương da như mụn trứng cá, chấn thương, vết bỏng, phẫu thuật, rạn da. Trong đó, bài viết này chủ yếu đề cập đến các vấn đề hình thành sau mụn trứng cá.
Mặc dù sẹo thường không tiến triển và gây hại gì cho sức khỏe của bạn nhưng thực sự đây là nỗi ám ảnh của nhiều bạn trẻ, đặc biệt là với phái đẹp. Tình trạng này cũng chính là vấn đề quan trọng được quan tâm đặc biệt trong điều trị sẹo chính bởi sự hiện diện của chúng khiến cho sẹo trở nên thấy rõ hơn. Hơn thế đây còn là một tình trạng dai dẳng, một cuộc chiến kéo dài gây ra nhiều đau đầu cho chính người bệnh lẫn các bác sĩ điều trị.
Nội dung chính của bài viết
Phân loại các rối loạn sắc tố dai dẳng sau mụn
Sẹo thâm (sẹo tăng sắc tố)
Nhìn chung, với một dát thâm mụn bình thường sẽ cần khoảng thời gian 6 tháng để chúng biến mất hoàn toàn, có một số trường hợp có thể kéo dài đến vài năm hoặc tăng sắc tố vĩnh viễn.
Thâm mụn xuất hiện sau một phản ứng viêm, vết thương, các phát ban da hoặc yếu tố kích thích nào đó (ví dụ như cào, gãi, sờ nặn). Trong quá trình phục hồi lại các yếu tổ gây tổn thương đó, cơ thể sẽ sản sinh ra nhiều melanin hơn. Và chúng vẫn nằm ở đó sau khi tổn thương lành, do vậy mà làm cho vị trí đó trở nên sậm màu hơn, khiến cho làn da trở nên loang lỗ không đều màu xí nào. Tăng sắc tố thường gặp ở những người có tuýp da sẫm màu (ví dụ như trong phân loại tuýp III-IV của Fitzpatrick – nhóm chiếm đại đa số người Việt chúng ta).
Nắm được nguyên nhân, hiểu được phần nào nguyên lý chăm sóc, điều trị được trình bày bên dưới có thể sẽ giúp bạn tự tin hơn trong quá trình điều trị.
Có thể bạn cũng đang quan tâm: Mụn bọc dưới cằm và quanh miệng có phải là mụn nội tiết? cách trị thế nào?
Sẹo hồng ban (SAE)
Sẹo hồng ban hay còn có tên gọi khác là PIE, đặc trưng bởi các dát màu hồng, đỏ hoặc đôi khi là có màu tím nhợt và có hiện tượng tân sinh mạch máu có thể đi kèm trong một số trường hợp. Tình trạng này thường gặp với những người thuộc phân loại da tuýp I-III sau khi các vấn đề da viêm biến mất. Với mụn trứng cá thì thường gặp đối với các tổn thương mụn viêm, nang bọc.
Sẹo giảm sắc tố/sẹo trắng
Sẹo giảm sắc hay sẹo trắng là những tổ chức có màu trắng, nhạt và đây là loại tổn thương khó điều trị. Có thể cần thời gian dài phối hợp giữa một số loại thuốc bôi đặc biệt và các can thiệp khác. Phương pháp xâm lấn bằng phẫu thuật được cân nhắc mang lại chi phí tiết kiệm trong những trường hợp sẹo giảm sắc tố trong tình huống có thể can thiệp được.
Điều trị các loại sẹo như thế nào?
Xác định vấn đề kèm theo bên cạnh điều trị sẹo
Các bước điều trị sẽ được thiết kế tùy thuộc vào mức độ nặng của tình trạng rối loạn sắc tố, hiện tượng lồi lõm và vấn đề da đang đi kèm, tuýp da cũng như phân loại da của bạn sao cho phù hợp nhất.
Bản thân bạn cũng cần xác định rõ được vấn đề nào mà mình quan tâm nhất, ưu tiên điều trị trước tiên trước khi gặp bác sĩ. Trước khi nói đến chuyện điều trị các vấn đề về sẹo rối loạn sắc tố, bạn cần chuẩn bị cho mình một cái nền thật tốt, da ở trong tình trạng thuận lợi để đạt hiệu quả cao nhất.
- Không trì hoãn việc điều trị các vấn đề da, việc can thiệp sớm góp phần giảm thiểu tác nhân gây tổn thương cho da. Nếu bạn cứ chăm chăm vào mỗi điều trị thâm, hồng ban và các rối loạn sắc tố mà vẫn cứ để những cái mụn mới mọc lên hàng ngày, hàng tuần, hàng tháng thì xem như bạn đang bị vướng vào một vòng xoắn luẩn quẩn vậy.
- Điều trị mụn và các vấn đề đúng cách với bác sĩ chuyên khoa uy tín và nỗ lực bản thân tốt trong tuân thủ điều trị.
- Chăm sóc tốt vùng da tổn thương và tránh nắng kỹ càng. Luôn sử dụng kem chống nắng phổ rộng dành cho vùng da gặp phải vấn đề tạo sẹo trước đó với chỉ số SPF 30 trở lên khi ra ngoài trời.
Các lựa chọn trong điều trị sẹo rối loạn sắc tố
Ở người cơ địa tốt, đa phần vết thâm, hồng ban mới có thể mờ dần và trở về bình thường trong thời gian ngắn nếu chủ động chăm sóc phù hợp trên tầng thượng bì với những sản phẩm thuốc không kê đơn hoặc dược mỹ phẩm có chứa thành phần tác động vào sắc tố da. Với những trường hợp nặng nề hơn thì có thể sẽ phải cần đến các loại thuốc kê đơn hoặc các liệu trình trị liệu kết hợp khác như lăn kim, laser, peel da hóa học…
Phương pháp trị sẹo không xâm lấn
Thuốc bôi điều trị tại chỗ và viên uống bổ sung
Các sản phẩm bôi tại chỗ có chứa brimonidine, azaleic acid, tinh chất trà xanh có những tác động trong việc làm giảm tình trạng hồng ban này. Với những sẹo tăng sắc tố, lựa chọn những sản phẩm có tác động ức chế tổng hợp melanin có những thành phần có thể kể ra một số như ccetyl glucosamine, aloesin, arbutin, azaleic acid, dioic acid, amblica, glycolic acid, hydroquinone, kojic acid, chiết xuất cam thảo, lumixyl, chiết xuất dâu tằm, niacinamide, resorcinol, retinoids, chiết xuất đậu nành, undecylenoyl phenylalamine, vitamin C…
Các yếu tố tăng trưởng có thể được sử dụng ở những bệnh nhân bị tăng sắc tố và thường được thêm vào liệu trình sau khi liệu trình sản phẩm sử dụng tại chỗ dung nạp tốt. Tuy nhiên các sản phẩm này chủ yếu được dùng cho kích thích tăng sinh collagen để làm giảm nếp nhăn.
Một số viên uống có chứa các chất chống oxi hóa, vitamin PP, C, E, Glutathione, L-Cystine… theo đúng chỉ định của bác sĩ. Những thực phẩm giàu vitamin A, D, Omega-3, thực phẩm giàu chất chống oxy hóa… khi được bổ sung đúng cách cũng sẽ mang lại những tác động có lợi trong điều trị sẹo
Laser và các thiết bị năng lượng
Bác sĩ sẽ lựa chọn một số loại laser tùy thuộc vào loại sẹo của bạn đang có. IPL, PDL, KTP và microsecond-pulsed Nd:YAG có thể sử dụng đơn độc hoặc phối hợp với nhau hoặc với các phương án điều trị khác nhằm làm giảm các tổn thương liên quan mạch máu trong SAE. Còn với QS 755 nm Alexandrite*, 1064 nm QS Nd:YAG, pico 755 nm Nd:YAG hoạt động theo nguyên lý bắt màu tác dụng lên các hạt sắc tố melanin lại được sử dụng trong các trường hợp sẹo tăng sắc tố.
Phương pháp trị sẹo xâm lấn tối thiểu
Peel da hóa học
Đây là lựa chọn dành cho các trường hợp sẹo thâm, với tác động bong đi lớp tế bào sừng chứa melanin trên bề mặt sẽ làm tổ chức trở nên sáng hơn.
Lăn kim, laser vi điểm
Sử dụng lăn kim vi điểm hoặc tia laser vi điểm được thiết kế bóc bay mô để tạo ra các cột tổn thương kích thước rất nhỏ và để lại các cột da lành xen kẽ, kích thích bong da nhẹ làm sáng da. Các cột tổn thương vi điểm còn là các kênh để đưa các dẫn xuất hỗ trợ điều trị (hoạt chất như trên được thiết kế dành riêng cho vết thương hở, da dễ nhạy cảm) vào da tốt hơn và hiệu quả hơn so với chỉ thoa sản phẩm trên nền da thường. Đây cũng là lựa chọn dành cho những trường hợp sẹo giảm sắc tố bên cạnh laser vi điểm loại không bóc tách hoặc có bóc tách như Erbium-doped 1550-nm fractional laser.
Nói về quá trình điều trị sẹo
Cũng như điều trị mụn thì với sẹo rối loạn sắc tố bạn cũng đừng quá nôn nóng, bởi lẽ mọi thứ bắt đầu bằng từ “quá” cũng sẽ thường không tốt chút nào. Làn da không chỉ cần thời gian phục hồi tổn thương mà còn cần thời gian để đều màu trở lại. Trong thời gian điều trị, bạn cần phải luôn theo dõi tình trạng da của mình và phát hiện các dấu hiệu kích ứng và bất thường càng sớm càng tốt: bởi vì kích ứng là một phần quan trọng trong các nguyên nhân làm thất bại điều trị.
Bản thân tôi luôn tiếp cận điều trị từng trường hợp dựa theo phương châm cá nhân hóa từng trường hợp. Hãy lưu ý một điều, với tổ chức sẹo nếu được can thiệp sớm đúng thời điểm thì hiệu quả mang lại sẽ càng khả quan. Do vậy, nếu bạn đang gặp phải vấn đề này thì hãy sắp xếp lịch hẹn thăm khám. Tôi tin chắc rằng bác sĩ chuyên khoa uy tín sẽ cùng bạn giải đáp hết những thắc mắc, đưa ra những lời khuyên, tư vấn phù hợp nhất dành cho bạn.
Cùng xem thêm chủ đề:
- Nói tất cả về chăm sóc, điều trị mụn trứng cá
- Hỏi đáp về retinoids, retinols, retinaldehyde, tretinoin cùng bác sĩ!
Tôi rất ủng hộ bạn nhấn nút chia sẻ hoặc sao chép nhưng hãy đảm bảo trích dẫn nguồn đầy đủ, phù hợp và không cắt xén thông tin tác giả. Cảm ơn bạn!
[…] Điều trị sẹo thâm, sẹo đỏ, sẹo trắng như thế nào? […]