PIH hay PIE – Khái niệm mới về thâm mụn đen, thâm đỏ và cách điều trị?

Sẹo mụn, thâm mụn là những vấn đề dai dẳng, gây ra nhiều đau đầu cho chính người bệnh lẫn các bác sĩ điều trị. Và đó thực sự là một cuộc chiến trường kì thực sự. Thâm mụn thường được hiểu là một tình trạng tăng sắc tố sau viêm (PIH), tuy nhiên hiện nay có những cách nhìn nhận mới về hiện tượng này. Thuật ngữ mới hồng ban sau viêm (PIE) thường xuất hiện sau mụn viêm hoặc các bệnh lý da viêm khác đã ra đời bên cạnh bổ sung cho những đặc điểm đang thiếu mà thuật ngữ PIH chưa có được.

Có thể bạn cũng đang quan tâm: Mụn bọc dưới cằm và quanh miệng có phải là mụn nội tiết? cách trị thế nào?

Hiện đã có rất nhiều kĩ thuật được áp dụng để điều trị các tình trạng tăng sắc tố sau viêm (PIH), nhưng đối với hồng ban sau viêm, sẹo đỏ thì chưa thực sự được biết rõ. Đôi khi, có những vấn đề mà chúng hiện diện trước mắt nhưng lại có rất ít dữ liệu và bằng chứng hiện có đề cập đến bệnh sinh cũng như hiệu quả của các phương pháp điều trị.

Vết thâm đen (PIH) sau mụn

PIH thường gặp ở những người có tuýp da sẫm màu (ví dụ như trong phân loại tuýp III-IV của Fitzpatrick – nhóm chiếm đại đa số người Việt chúng ta) với màu nâu nhợt cho đến sẫm màu, ít khi có màu đỏ. Tăng sắc tố gây ra do việc sản sinh quá mức melanin gây ra trong quá trình viêm. Điều trị chủ yếu dựa vào các phương pháp như thay da sinh học (peel hóa chất), hydroquinone, vitamin C – có hiệu quả ức chế hình thành melanin và làm đồng đều màu da.

Thâm đỏ sau mụn (PIE)

Ngược lại với đó, PIE đặc trưng bởi các dát màu hồng, đỏ hoặc đôi khi là có màu tím nhợt và có hiện tượng tân sinh mạch máu có thể đi kèm trong một số trường hợp. Tình trạng này thường gặp với những người thuộc phân loại da tuýp I-III sau khi các vấn đề da viêm biến mất. Với mụn trứng cá thì thường gặp đối với các tổn thương mụn viêm, nang bọc.

Thuật ngữ hồng ban sau viêm được đưa vào y văn da liễu lần đầu tiên vào năm 2013 bởi tác giả Bae-Harboe và cộng sự. Các tác giả mô tả các dát hồng ban thường thấy sau khi viêm mụn, các tình trạng viêm da thoái lui. Điều này khác hẳn với triệu chứng hồng ban, giãn mạch thường thấy trong bệnh trứng cá đỏ.

Làm sao điều trị vết thâm đỏ sau mụn?

Laser điều trị thâm mụn

Có một số nghiên cứu đơn lẻ cho thấy PDL và Nd:YAG có hiệu quả trong việc làm giảm các tổn thương liên quan mạch máu trong PIE. Những loại laser này tác động trên các hạt bắt màu chính là hemoglobin thông qua cơ chế quang nhiệt phân ly chọn lọc. Trong thực hành lâm sàng, việc kết hợp PDL, KTP, IPL, Nd:YAG cũng cho thấy có hiệu quả cả trong các tổn thương mạch máu nông và sâu gặp trong bệnh cảnh của PIE.

Lăn kim điều trị thâm mụn có hiệu quả?

Trong thực hành, một số bác sĩ sử dụng lăn kim như là một lựa chọn để điều trị làm giảm tổn thương hồng ban sau viêm. Mặc dù có vẻ mang tính cảm quan nhưng thực sự chính quá trình gây chảy máu trong quá trình thực hiện thủ thuật, các tổn thương mô da do các đầu kim và quá trình tái tạo collagen về mặt lâm sàng cho thấy có hiệu quả trong cải thiện các tăng sinh mạch máu bất thường xảy ra trong PIE.

Một số kĩ thuật tương tự cũng thường được sử dụng như laser tái tạo vi điểm. Tuy nhiên, chưa có một nghiên cứu nào đặc biệt đánh giá tính hiệu quả của điều trị hồng ban sau mụn bằng laser vi điểm cho đến nay.

Thuốc thoa nào trị thâm đỏ hiệu quả?

Các sản phẩm bôi tại chỗ có chưa brimonidine, azaleic acid, tinh chất trà xanh cũng như là viên uống nicotinamide có những tác động trong việc làm giảm tình trạng hồng ban này.

Nói gì về điều trị thâm đỏ

Tuy nhiên, có rất ít dữ liệu về lâm sàng hiện có trong điều trị PIE, và cũng chưa có nghiên cứu nào thực sự đánh giá theo dõi dài hạn. Vì thế thiết nghĩ cần nhiều nghiên cứu hơn nữa để có thể đưa ra những hướng dẫn, khuyến cáo chung về các phương pháp điều trị và lựa chọn điều trị thay thế, trong đó có cả các sản phẩm bôi và uống.

Cùng xem thêm chủ đề:

• Nói tất cả về chăm sóc, điều trị mụn trứng cá
• Hỏi đáp về retinoids, retinols, retinaldehyde, tretinoin cùng bác sĩ!

BS Trần Ngọc Nhân