O3 là một dạng cấu trúc rất hoạt động của nguyên tử oxy, có thể sản sinh ra ROS. Phần lớn O3 hiện diện trong bầu khí quyển trái đất được tìm thấy ở stratosphere. Ở độ cao 10-50 km bên trên bề mặt trái đất, nó đảm nhiệm vai trò tuyệt vời cho các sinh vật trên trái đất. Chúng lọc các tia UVC và UVB thông qua cơ chế phản ứng quang hóa (hay còn được biết đến với tên gọi chu kỳ Chapman).
O3 tropospheric -ca. Nằm ở độ cao 0-10 km trên bề mặt trái đất được hình thành từ các phản ứng quang hóa giống như các chất ô nhiễm khác có trong không khí. Ví dụ như nito oxide, carbon monoxide và VOCs. O3 là cấu phần quan trọng trong sương mù và chúng được biết đến như một tác nhân có những ảnh hưởng tiêu cực đối với sức khỏe hô hấp của con người khi tiếp xúc trong một thời gian dài.
Có nhiều bằng chứng rõ ràng về việc tiếp xúc với O3 sẽ gây ra những stress oxi hóa lên da và qua đó gây tổn thương lên các protein và lipid ở da. Nhiều bằng chứng chỉ ra O3 có khả năng gây sụt giảm nồng độ các chất oxy hóa nội sinh bên trong da. Việc tiếp xúc với O3 có xu hướng tác động nhiều hơn đối với lớp sừng so với các lớp khác của da thông qua việc làm rối loạn chức năng hàng rào bảo vệ cho da. Có những bằng chứng cho thấy nó còn liên quan đến đáp ứng viêm của da và có thể có vai trò nào đó trong quá trình sinh ung thư da. Một điều thú vị là có những phương pháp điều trị với chất chống oxi hóa (đặc biệt là beta carotene) có thể tác động thông qua stress oxi hóa gây ra thông qua O3.
Trong những năm gần đây, có đủ căn cứ để nói rằng O3 có bản chất 2 mặt. Như chúng ta đã biết, việc tiếp xúc kéo dài có thể gây hại cho da nhưng mặt khác việc điều trị trong một thời gian ngắn lại có thể là phương thức chữa bệnh hữu hiệu (đặc biệt trong làm sạch vết thương như một chất sát trùng và tăng nồng độ dưỡng khí tại vùng vết thương). Trong một số tình huống nào đó, các phương pháp hiện có không mang lại hiệu quả trong việc làm lành vết thương (có thể do đề kháng kháng sinh,…). Trong những tình huống đó, dầu ozon (ozonated ointment) có thể là một sản phẩm rất hiệu quả.
BS Trần Ngọc Nhân
